Vậy mà thế đấy. Với tình cảm và tâm lý con người mọi định nghĩa, khái niệm, suy diễn đều mang tính tương đối. Lòng nhân từ nó làm người cư xử đến phát lạ. Hai bà bây giờ chăm sóc nhau hơn cả ruột thịt.
Những đắng cay tủi hờn của đời người dường như được xếp lại nằm ngay ngắn xếp lớp như đám tre ngâm dưới ao để làm đóm. Để đốt đi nhưng u uẩn, phiền não. Để rực lên cái đốm lửa và tiếng rít của cái điếu cày phả những cuộn khói thuốc Lào trắng đục lửng lơ quyện tròn bay vào chiều của ông Tá. Để tiếng cười vang bay, lan xa giữa cái thênh thang mát rượi của đồng làng vụ lúa đang trổ đòng tươi xanh. Tôi đi đến cất tiếng chào. Bà Hia, bao giờ cũng là bà Hia nói trước.
– Cu cháu về dự lễ cất nóc chùa đấy à? Vợ con đâu mà về một mình. Ra nhanh đi. Nắng quá hai bà ra vái sư cái rồi vào chỗ cỗ chay đây. Nhớ ủng hộ chùa đấy nhé.
Tôi rút ví biếu hai bà. Lạ thật người già nhưng vẫn thích tiền đấy. Cho biếu là vui lắm.
– Lần nào về cũng cho thím. Xin cu cháu nhé. Sau này thím chết. Thím phù hộ cho. Nắng quá ngồi rạp không chịu được hai bà ra lạy sư thầy rồi ra chỗ thụ lộc đây. Ra chùa lại có lộc này. Đẩy nhanh lên tí bà. Nắng bỏ mẹ.
Bà Nhẹn vội vàng cầm tờ giấy bạc nhét sâu vào túi. Bà xin nhé. Rồi đẩy nhanh chiếc xe lăn về phía bóng râm. Nơi có tấp nập người đang chuẩn bị cỗ chay.
Hai bà đều là thím của tôi đấy. Bà cả và bà lẽ. Hai người như hai người đến từ hai thế giới khác. Khác nhau ý thức hệ như chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản. Thế mà lại ở được với nhau.
Bà Hia như bộ trưởng ngoại giao của họ tôi. Thăm hỏi cưới xin, lễ lạt có bà đi là thông đồng bén giọt. Bà đẹp có tiếng cả vùng. Mặc Áo trắng cổ sen hay Áo dài đều đẹp. Da trắng tóc dài, răng đen nhưng nhức như hạt na. Mặt xinh, môi mỏng, mắt to, mũi cao. Lại thông minh, nhanh nhẹn làm trạm trưởng y tế xã. Ăn nói ngọt ngào duyên dáng. Mở lời, ngỏ ý. Chốt hạ câu nào là chắc như cột lim.
Thế nên chú tôi một tay cũng dọc ngang ghê gớm chết lăn như điếu đổ. Chú tôi đẹp trai vuông vức lại là tay thợ mộc nức tiếng tài hoa. Những cái mộng thắt, những vỉ kẻ chuyền, những cuốn hoa văn vào tay chú nó cứ khít khịt, nét căng. Nhà chủ chả có gì nói được, chỉ có gật gù và tấm tắc. Nhà chú năm gian rộng rãi, sân gạch rộng, bể nước to. Ao to vườn rộng. Rõ là một cơ ngơi bề thế. Chú hơi kỹ tính mặt hơi đăm đăm như người táo bón kinh niên. Nhưng thảo bụng. Hay dạy tôi ngâm Nga.
Thiên trời, địa đất, vân mây.
Vũ mưa, phong gió, nhật ngày, nguyệt đêm.
Đến cả tam tự kinh.
Dưỡng bất giáo…
Phụ chi quá…
Giáo bất nghiêm…
Sư chi noạ…
Dạy cả chữ nho. Bộ hành, bộ chích, chấm hoả, chấm thủy, bộ nhân…
Đẹp trai tài hoa thế mà mãi chú mới lấy được thím Hia. Nói thật lấy được thím cả họ nhà tôi vui. Đi xuống trạm xá là được thím quan tâm. Ai ốm đau là gọi thím. Ấy thế mà lấy nhau đến bốn năm chả có con. Thím cứ đẹp mỡ ra nhưng chả thấy gì. Bà tôi đã bắt đầu bóng gió chửi chó mắng mèo. Nào trầu khô, cau điếc. Rồi thấy chú thím đèo nhau lên tỉnh. Chả biết chuyện gì mà mà cả hai mặt xịu xuống như lão Hạc mất chó.
Mấy hôm sau tôi nghe thấy mẹ tôi thì thầm.
– Thím Hia không đẻ được. Đang bàn chuyện lấy lẽ cho chú.
Thế rồi người đàn bà quyền biến và mạnh mẽ ấy tự đi tìm, đi hỏi làm đám cưới cho chồng. Thông minh. Nên thím lần đâu tận mạn Bắc Giang chả hiểu xin, mua hay chuộc gì đấy để lôi được thím Nhẹn về làm lẽ. Thím Nhẹn thì hiền lành ít nói nhưng mắn đẻ làm một hơi hai trai ba gái cho chú tôi. Dù cho thím Hia vẫn ngủ với chú thi thoảng mới cho chú xuống nhà ngang chỗ thím Nhẹn nằm.
Hồi đầu thím Hia cũng đay nghiến, chì chiết thím Nhẹn lắm. Nhẫn nhịn như thím ấy mà cũng có lần cắp quần Áo định ra đi. Thím Hia giỏi nhưng cũng ghê gớm đanh đá. Thím Nhẹn chỉ biết sấm sứt khóc còn chú thì im lặng. Con cái lớn dần thím Nhẹn dẫn theo mấy đứa nhỏ ra dựng ra ở khu vườn tạp. Chú thím cả và mấy đứa lớn vẫn ở nhà chính. Có tuổi nhưng không sinh nở. Thím tôi vẫn đẹp đi xin cưới. Vẫn dẻo như kẹo kéo.
– Kính thưa các cụ các ông các bà, quan Viên hai họ. Miệng thím nói vừa nói vừa cười tươi như hoa hay như hát. Nhưng khi riết róng thím Nhẹn thì cũng ghê lắm. Sin sít như cối xay nhờn dăm. Những tưởng nhẫn nhịn thế thì thím Nhẹn thù thím Hia lắm lắm.
Lạ thật. Những tưởng cái kiếp chồng chung kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng. Sẽ gây ra xung đột mâu thuẫn có khi là hận thù nữa chứ ấy thế mà đã bao năm.
Rồi chú tôi mất, mấy đứa con thím Nhẹn vụt thành đạt. Có đứa làm đến cấp tướng, có đứa giám đốc bệnh viện. Đứa quèn cũng làm hiệu trưởng chỉ tiếc chú tôi chả sống mà hưởng phúc lộc con cháu. Thế mà bọn trẻ lẫn thím Nhẹn vẫn chịu thím Hia một phép. Có con nào đón đi đâu chỉ ngày trước ngày sau là thím Nhẹn đòi về.
– Về thôi. Không đi lâu bà ấy mắng. Bà ấy không ăn được đồ bọn trẻ nấu.
Thế là lại về. Hai bà được con cái xây cho cái dinh cơ to đùng nhưng hai bà chuyên ở cái nhà ngang dưới gốc nhãn.
Bà Hia có người vẫn hay kể với mọi người chuyện ngày xưa đi chuộc thím Nhẹn. Ý như kể công nhờ có tôi bà mới được như bây giờ. Những lần thế thím Nhẹn lại rơm rớm.
– Bà đừng kể nữa nỗi đau bao nhiêu năm trong em tan rồi bà đừng nhắc lại nữa.
Thím Hia nghe thấy rõ nhưng vẫn kệ. Vẫn kể bô bô. Kệ thím Nhẹn len lén chùi nước mắt.
Giờ thì thím Nhẹn chả đi đâu với đứa nào. Kể từ ngày thím Hia đi tắm bị ngã gãy chân phải ngồi xe lăn. Đi đâu hai bà cũng có nhau. Nương tựa vào nhau. Lòng vị tha của thím Nhẹn phải nói là không có bờ.
Buổi chiều trên đường ra phố. Ta lại gặp hai bà đẩy xe lên cầu chơi. Tôi hạ kính thò tay vẫy chào và để ít gió trời mát dịu từ sông thổi vào ngập trong xe. Rồi nhấn ga thấy lòng cũng mát diu. Hình ảnh hai người già đẩy nhau lên cầu mái tóc trắng nổi giữa trời xanh. Trên cái thành cầu cong cong. Cong như trái tim, cong như tình người dưới nắng chiều thu vàng ngọt dịu.